اطفا حریق fm200 به عنوان جایگزین هالونها در صنعت اطفا حریق عرضه شده است و مشکلاتی را که هالونها برای محیط زیست ایجاد می کردند را ندارد، گازهای خانواده هالون پس از انتشار در محیط به دلیل پایداری بالا در لایه های بالایی جو نفوذ نموده و در قسمت بالایی جو اشعه های خورشید و کیهانی از قدرت بالایی برخوردار میباشند.
.
.
از جمله این اشعه ها می توان به اشعه ماوراء بنفش اشاره نمود. هالون ها تحت تاثیر اشعه ماوراء بنفش پایداری خود را از دست میدهند به عنوان مثال معروف ترین گاز خانواده هالون Halon1301 می باشد که به نام Bromotrifluoromethane می باشد تحت تاثیر اشعه ماوراءبنفش پایداری ترکیب حاضر را از دست داده و پیوند عنصر برم با کربن موجود در ترکیب از هم می شکند و برم آزاد شده با اکسیژن ترکیبی در ازن واکنش میدهد، از این رو با شکسته شدن پیوند اکسیژن در ترکیب ازن لایه ازن مجود در جو دچار تخریب میشود.
گاز FM200 جایگزین شده دارای پایداری همانند هالونها میباشد و نسبت به تجزیه پذیری در لایه های بالایی جو و واکنش با ازن موجود در جو ، مقاوم میباشد و فرمول شیمیایی آن ۱,۱,۱,۲,۳,۳,۳-Heptafluoropropane است.
در برخورد اطفا حریق fm200 با چشم باید سریعا چشم را با آب گرم شست و حداقل به مدت ۱۵ دقیقه چشم را باز نگه داشت، تا معاینه توسط چشم پزشک صورت پذیرد. بر اساس فاکتورهای طراحی ممکن است کپسول های اطفا حریق fm200 در محیط حریق قرار بگیرند که در این حالت باید جهت خنک نگه داشتن کپسولها تدابیری در نظر گرفته شود. زیرا بر اثر حرارت بالای حریق احتمال انفجار کپسول ها وجود دارد.
.
برخی از مشخصات اصلی گاز اطفا حریق fm200 :
جایگزینی مناسب برای هالون ۱۳۰۱
قابلیت اطفاء حریق در مدت زمان کوتا ( در حدود ۱۰ ثانیه )
غلظت طراحی بسیار پایین (۷٫۵ درصد)
فشار ذخیره سازی پایین (۲۴bar) و تخلیه بی صدا
نیاز به تعداد سیلندر کم جهت ذخیره سازی گاز
نداشتن اثرات مخرب بر روی تجهیزات پس از عملکرد و تخلیه
عایق جریان الکتریکی
عدم تاثیر مخرب بر لایه ازون
عدم کاهش قابل ملاحظه اکسیژن پس از تخلیه
عدم ایجاد برودت شدید پس از تخلیه
.
.
خواص فیزیکی اصلی گاز اطفاء حریق FM200 :
نام شیمیایی : HeptaFluoro Propane
فرمول شیمیایی : CF3CHFCF3
نام محصول : HFC-227ea
وزن مولکولی: ۱۷۰
چگالی در حالت مایع: ۱۴۰۷ kg/m
دمای بحرانی: ۱۰۱٫۷C
فشار بحرانی: ۲۹٫۱۲ bar
غلظت طراحی برای کلاس A حریق: ۷٫۵%
غلظت بدون اثر این گاز بر روی انسان (NOAEL) به درصد: ۹%
غلظت کم اثر این گاز بر روی انسان(NOAEL) به درصد: ۱۰٫۵%
.
گاز FM200 و میزان خطر آن برای انسان
برای قرارگیری در معرض این گاز در غلظت های مختلف، محدوده زمانی مشخصی تعریف شده است، به عنوان مثال بر طبق استاندارد NFPA-2001 مدت زمان مجاز قرارگیری در معرض این گاز برای غلظت های کمتر ۱۰٫۵ درصد، ۵ دقیقه و برای غلظت ۱۲ درصد ۴۹ ثانیه می باشد. باید توجه داشت که یکی از ویژگی های گاز اطفا حریق FM200 (HFC-227ea) معتبر و قابل اطمینان، UL Listed و FM Approved بودن آن است که تضمینی بر عملکرد امن و بدون خطر این گاز می باشد. بر همین اساس سیستم FM200 برای استفاده در مکان هایی با فضای بسته که دارای اپراتور می باشند کاربرد دارد.
.
.
استفاده از سیستم اطفا حریق FM200 برای چه مکان هایی مناسب است؟
به دلیل نوع عملکرد سیستم اطفاء FM200 و همچنین به علت قدرت خاموش کنندگی بالا و خاصیت سمی کم، استفاده از این گاز در مکان های بسته کاربرد دارد. از جمله مکان هایی که این سیستم برای استفاده در آنها مناسب می باشد می توان به موارد زیر اشاره نمود:
محل نگهداری تجهیزات مخابراتی
اتاق سرور و رایانش مرکزی
اتقاق های مانیتورینگ و کنترل
مراکز آرشیو اسناد و مدارک و بایگانی ها
موزه ها، نمایشگاه ها
مراکز نگهداری تجهیزات و مواد پزشکی و دارویی
مراکز انبارش و ذخیره سازی داده ها
و سایر موارد دیگر …
.
.
مزایا و برتری های سیستم اطفا حریق FM200 نسبت به سایر سیستم ها
مزیت اصلی این سیستم، استفاده میزان کمی از این گاز برای خاموش کردن حریق می باشد، این به معنی نیاز به سیلندر های نگهداری کمتر و کوچکتر و در نتیجه نیاز به فضای کمتر برای نگهداری و ذخیره سازی گاز اطفای FM200 می باشد.
سیستم اطفا حریق FM200 برای خاموش کردن حریق در کمتر از ۱۰ ثانیه طراحی شده و در این مدت زمان کوتاه از بروز حریق های با عامل الکتریکی، مواد و مایعات آتش زا و … جلوگیری می کند که این مهم باعث کاهش خسارت های قابل توجه خواهد شد.
مدت زمان کوتاه اطفا حریق در سیستم FM200 باعث کاهش خسارت ها و هزینه های تعمیر و بازساری در پی آتش سوزی خواهد شد.
شارژ مجدد سیستم اطفا حریق FM200 بسیار ساده و مقرون به صرفه می باشد و این مهم به خودی خود باعث کاهش زمان آماده سازی سیستم و در نتیجه کاهش احتمال خطر برای محل مورد استفاده خواهد شد.
گاز اطفا حریق FM200 به عنوان یک گاز غیر سمی طبقه بندی شده است بر همین اساس استفاده از این سیستم در محیط های بسته بدون خطر می باشد. ایمنی و بی خطری گاز FM200 در بیش از یک دهه تجربه و مطالعات گسترده علمی در آزمایشگاه های تخصصی اثبات شده است.
علاوه بر مزایای بیشمار سیستم در مهار آتش سوزی می توان به برتری این سیستم در حفاظت و سازگاری از محیط نیز اشاره کرد. از آنجایی که گاز اطفا FM200 هیچ تأثیر منفی بر روی لایه ازون کره زمین نداشته استقبال و استفاده از این سیستم در سراسر جهان به صورت قابل توجهی رو به رشد می باشد.
.
برخی از مهمترین مزایا و ویژگی های سیستم اطفا حریق FM200 به شرح زیر می باشد:
جایگزینی مناسب برای هالون ۱۳۰۱
قابلیت اطفا حریق در مدت زمان کوتاه ( در حدود ۱۰ ثانیه)
غلظت طراحی بسیار پایین (۷ درصد)
فشار ذخیره سازی پایین ۲۴ و ۴۲ بار
نیاز به تعداد سیلندر کم جهت ذخیره سازی گاز
نداشتن اثرات مخرب بر روی تجهیزات پس از عملکرد و تخلیه
عایق جریان الکتریکی
عدم تاثیر مخرب بر لایه ازون (عمر کوتاه در جو حدود ۳۰ سال)
عدم کاهش قابل ملاحظه اکسیژن پس از تخلیه
عدم ایجاد برودت شدید پس از تخلیه
.
نکات ایمنی قابل توجه درباره گاز FM200
اگر چه بر طبق استاندارهای جهان این گاز در لیست گازهای قابل استفاده در فضاهای بسته قرار گرفته است ولی برخی دستورالعمل های حفاظتی برای تماس انسان با این گاز به شرح زیر اعلام شده است:
برخورد و تماس حالت مایع این ماده و یا حالت گاز در فاصله های بسیار نزدیک با پوست انسان ممکن است موجب یخ زدگی شود.
گاز اطفا FM200 در دماهای بالاتر از ۷۰۰ درجه سانتی گراد به گاز هیدروژن فلوراید تبدیل خواهد شد که البته با توجه به طراحی این سیستم برای خاموشی آتش و اطفا حریق در کمتر از ۱۰ ثانیه مقدار تولید این گاز به حداقل رسیده است.
کپسول حاوی گاز اطفا FM200 باید با احتیاط حمل شود. همچنین تجهیزات ایمنی کنترل نزول ناگهانی گاز در زمانی که کپسول به سیستم تخلیه متصل نیست و مهار نشده است باید در محل مناسب و در دسترس باشد.
.
.
موارد غیر فنی خاص کشور که به صورت جدی انتخاب سیستم اطفا حریق FM200 را به چالش میکشد:
۱- هزینه چند برابری استفاده از این گاز در قیاس با طراحی سیستم بر اساس گاز Co2
۲- عدم امکان خرید مستقیم و معتبر از شرکتهای تولید کننده اصلی به علت وجود مسائل امنیتی و تحریم.
(اصولا شرکتهای معتبر تامین کننده این گاز و تجهیزات مرتبط مانند، Tyco Chemours – Kidde – DuPont – Ansul امریکائی بوده و به دلیل داشتن الزامات سختگیرانه فنی بین المللی ابتدا نقشه های محل نصب و موقعیت جغرافیایی محل (جهت منظور نمودن ضرائب محاسباتی فشار جو و ارتفاع از سطح دریا) را بررسی فنی نموده و پس از تائید فنی طرح اقدام به تائید لیست Approve و تامین تجهیزات مینمایند) اما خوشبختانه امروز باتوجه به برداشته شدن تحریم ها شرکت تارنمای طلایی بعنوان نماینده شرکت تایکو و مینی ماکس ، محصولات این دو کمپانی را تحت نظارت مستقیم وارد کشور و به مرحله اجرا در می آورد.
۳- عدم امکان انجام تست گرم به دلیل عدم امکان شارژ مجدد از مبداء اصلی (به فرض امکان تامین اولیه گاز اصلی)
((تست گرم عبارت است از تست کامل سیستم آشکارسازی و اعلام و اطفای حریق ، به قسمی که با ایجاد یک حریق کنترل شده در محل تمام فرآیند های تعریف شده سیستم مورد تست ۱۰۰% واقعی قرار گرفته و عملکرد آن راستی آزمائی گردد))
۴- عدم امکان تست میزان خلوص و اصلی بودن محتویات درون مخزن گاز . (در صورتی که از گازهای مشابه FM200 بجای نوع اوریجینال استفاده شود ، عمل اطفای حریق به درستی انجام میشود ولی آثار جانبی مضر برای افراد و همچنین کالاهای تحت حفاظت تحت کنترل نبوده و امکان بروز صدمات جانی و مالی غیر قابل پیش بینی نیز وجود دارد. خصوصا در صورت تماس گاز با شعله آتش و حرارت بالا گازهای اسیدی و سمی کشنده حاصل از واکنشهای شیمیائی بسیار بیشتر از موارد مشابه ناشی از FM200 اصلی بوده و سبب آسیب به محیط و تجهیزات تحت پوشش و نیز سبب صدمه جدی و مرگ به افرادی که محیط را ترک نکرده اند میگردد.
.
خلاصه و نتیجه گیری درباره FM200 :
سیستم اطفا حریق fm200 یکی از جایگزین های هالون ۱۳۰۱ می باشد.
گاز fm200 کاملا پاک و دوستدار محیط زیست می باشد.
سیستم fm200 یک سیستم مفید و مقرون به صرفه جهت استفاده در مکان های مهم مانند اتاق های سرور می باشد.
اطفای fm200 دارای ضریب تاثیر گذاری بالاتر در مقایسه با دیگر گاز های اطفا کننده هم ردیف خود می باشد.
گاز اطفاکننده fm200 می تواند در فشارهای ۲۵ ، ۴۲ و ۵۰ بار عمل نماید.
طراحی سیستم اطفا حریق اتوماتیک fm200 از طریق نرم افزار های تخصصی انجام می گیرد.
انسان نباید بیش از ۱۵ دقیقه در معرض گاز fm200 قرار گیرد.
.
سوالات متداول در زمینه اطفاء حریق FM200 :
.
سیستم اطفاء حریق Fm200 از طریق ترکیب ۲ مکانیزم شیمیایی و فیزیکی عمل می کند. غلظت طراحی ( Design concentration ) بطور معمول برای این سیستم حدود ۷% v/v می باشد که این میزان برای اطفای حریق از طریق گاز Fm200 مورد نیاز است.
سیستم اطفاء حریق fm200 برای مکان هایی که نمی توان از سیستم آبی در آن ها استفاده کرد مناسب می باشد. مشتریان این سیستم معمولا ارگان های دولتی ، دانشگاه ها، بیمارتان ها ، موزه ها در اقصی نقاط دنیا می باشند. این سیستم بیش از ۱۰۰ هزار بار در بیش از ۷۰ کشور نصب و راه اندازی شده است. کاربردهای این سیستم می تواند اتاق های سرور، دیتاسنترها، اتاق های الکتریکی و مخابراتی، صنایع نظامی، ماشین های نظامی و غیره باشند. تمام این صنایع از سیستم اطفاحریق fm200 بعنوان یک سیستم ایمن، موثر و سریع در اطفاء حریق استفاده می کنند.
گاز اطفا کننده fm200 در مخازن تحت فشار و بصورت مایع ذخیره شده است. هنگام تخلیه جریان مایع وارد شبکه لوله شده و بصورت گازی شکل یا بخار از طریق نازل وارد محیط تحت پوشش می شود. میزان گازی که باید از هر نازل خارج شود با محاسبات دقیق نرم افزاری و از طریق نرم افزار مورد تائید تامین کننده می بایست انجام شود. نرم افزار کمپانی Tyco و Firetrace از معتبرترین نرم افزار های محاسبات fm200 می باشند و استفاده از نرم افزارهای عمومی مانند VDS توصیه نمی شود.
در یک کلمه خیر. گاز fm200 متعلق به کلاسی از ترکیبات HFCS یا هالوکربن ها می باشد که که در واقع تاثیر آن ها بر روی تخریب لایه ازن صفر می باشد.
پروتکل کیوتو تنها در مورد کاهش انتشار گازها صحبت می کند. این پروتکل تلاش کشورهای توسعه یافته برای یافتن راه حلی در جهت تعریف یک مبنا برای کاهش انتشار گاز ها برای گرم شدن زمین می باشد و هیچ اشاره ای به ممنوعیت استفاده از هالو کربن ها چه برای حفاظت از آتش و چه در موارد دیگر نشده است.
هم اکنون هیچ حرکتی در جهت ممنوعیت استفاده از fm200 نشده است و هیچ موضوعی در این زمینه مطرح نیست. باید در نظر داشته باشید که گاز fm200 برای برآورده کردن نیازها بعنوان یک سیستم اطفاء حریق گازی و بعنوان جایگزینی مناسب برای هالون ۱۳۰۱ معرفی شده است که دوستدار محیط زیست نیز می باشد. سیستم اطفاء حریق fm200 کاملا با استانداردهای سختگیرانه آمریکا و مراکز بین المللی تست و تائید شده است و تنها محصول هالوکربنی است که بعنوان یک سیستم حفاظت از حریق در کشور آلمان که بخاطر استانداردهای سختگیرانه اش معروف است مورد تائید قرار گرفته است.
سیستم اطفاء حریق Fm200 در هیچ کجای دنیا ممنوعیت کلی و یا مستقیم ندارد. با این حال چندین استثنا قابل توجه موجود دارد که در آن برخی از کشورها محدودیت هایی برای فروش سیستم حفاظت از حریق FM200 ایجاد کرده اند.
کشور دانمارک یک ممنوعیت عمومی برای تمامی مواد شیمیایی از سال ۱۹۷۷ قرار داده است که بیش از یک دهه قبل از اختراع گاز Fm200 وضع شده است.
ایسلند که روابط نزدیکی با کشور دانکارک دارد نیز موضع مشابهی را اتخاذ نموده است.
دولت سوئیس اعلام کرده که هالوکربن هایی مانند گاز FM200 می توانند در مواردی که ایمنی افراد در آن ها به اندازه کافی نیست استفاده گردد ماننده هواپیما، وسایل نقلیه نظامی و تاسیسات اتمی.
مراکز قانونی و معتبر بسیاری ارزیابی های ایمنی را بر روی گاز fm200 انجام داده است و آن را به عنوان یک گاز پام غیر سمی شناسایی کرده اند. در واقع گاز fm200 آنقدر ایمن است که مجوز آن برای استفاده در مکان هایی که بیماران آسمی حضور دارند صادر شده است. گاز fm200 تنها یک ترکیب خالص است و هیچ ماده فعالی در fm200 وجود ندارد.
بیشتری کاربرد سیستم اطفا حریق fm200 برای حفاظت حریق های ناشی از کلاس A می باشد. آزمایش های گستره نشان می دهد که میزان HF تولید شده در خاموش کردن آتش های معمولی در کلاس A به مراتب کمتر از سطوح خطرنا ک بر اساس DTL یا Dangerous toxit load می باشد. علاوه بر این، این سطوح هیچ مشکلی برای تجهیزات الکترونیکی و دیگر تجهیزات حساس ندارند. برای حریق های رشد-سریع کلاس B، سطح HF تولید شده ممکن است از DTL اسنسان تجاوز کند که بستگی به میزان آتش و مساحت محیط تحت پوشش دارد که حتی ممکن است میزان HF تولید شده برای تجهیزات نیز آسیب پذیر باشد.
در بیشتر مواقع این موضوع یک نقطه عطف می باشد، چرا که حرارت و میزان محصولات حریق های سمی مانند مونوکسید کربن، دی اکسید کربن و دود باعث ایجاد گاز سمی و خوردنده حتی قبل از تخلیه گاز fm200 میشوند.
در یک کلمه خیر مخصوصا زمانی که هزینه نهایی بعد از نصب و راه اندازی سیستم اطفاء حریق fm200 را در نظر می گیرید. علاوه بر اینکه بخش بزرگی از دارایی های شما توسط این سیستم محافظت می شود. سیستم اطفاء حریق fm200 تا حدود ۷ برابر فضای ذخیره سازی کمتری را نسبت به سایر سیستم های اطفا حریق اشغال می کند.
.
.
مصطفی اسدی هستم ، طراح و مشاور سیستم های اعلام و اطفاء حریق با بیش از 10 سال سابقه در این زمینه و تاکنون افتخار همکاری با بیش از یکصد ارگان و سازمان را داشته ام. امیدوارم مطالب این سایت بتواند راهنمای خوبی برای کلیه کارفرمایان محترم در زمینه انتخاب درست و مناسب یک سیستم اعلام و اطفاء حریق باشد. برای ارتباط مستقیم با اینجانب می توانید با شماره 09399868984 تماس حاصل فرمایید.
